Εκδόθηκαν την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου, οι προτάσεις του Γενικού εισαγγελέα G. Pitruzzella στην υπόθεση C-584/18, D. Z. κατά Blue Air – Airline Management Solutions SRL.
«Διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών- Άρνηση επιβίβασης- Αποζημιώσεις επιβατών αεροπλάνων»
Στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του D.Z., υπηκόου Καζακστάν, και της Blue Air – Airline Management Solutions SRL (στο εξής: Blue Air), ρουμανικής εταιρίας αερομεταφορών με κέντρο δραστηριοτήτων την Κύπρο, ο πρώτος αξιώνει από την εταιρία αποζημίωση λόγω άρνησης επιβίβασης σε αεροσκάφος της. Συγκεκριμένα, το 2015 η Blue Air αρνήθηκε την επιβίβαση του D.Z. σε πτήση από το αεροδρόμιο Λάρνακας (Κύπρος) προς το αεροδρόμιο Βουκουρεστίου (Ρουμανία), όπου εκείνος σκόπευε να λάβει συμμετοχή σε εξετάσεις του ACCA (Association of Chartered Certified Accountants).
Πριν από την προγραμματισμένη αναχώρησή του, είχε υποβάλει ηλεκτρονικά αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης εισόδου (visa) στις ρουμανικές αρχές μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρουμανίας. Κατόπιν της διευκρίνισης ότι κατείχε προσωρινή άδεια διαμονής στην Κύπρο, έλαβε από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρουμανίας την απάντηση ότι δεν χρειαζόταν θεώρηση για την είσοδό του, δεδομένου ότι η διάρκεια της διαμονής του στη Ρουμανία δεν θα υπερέβαινε τις 90 ημέρες εντός οιασδήποτε περιόδου 180 ημερών.
Κατά τον έλεγχο στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, πέραν του διαβατηρίου (Καζακστάν) και της προσωρινής άδειας διαμονής του στην Κύπρο, ο D.Z. προσκόμισε και την αίτηση που είχε υποβάλει για τη χορήγηση θεώρησης εισόδου στη Ρουμανία, καθώς και την απάντηση που είχε λάβει ηλεκτρονικά. Οι υπάλληλοι της Blue Air διαβίβασαν τα εν λόγω έγγραφα σε υπάλληλο της υπηρεσίας επίγειου ελέγχου (Ground Control) του αερολιμένα του Βουκουρεστίου, ο οποίος απάντησε ότι χωρίς βίζα ή κάρτα διαμονής μέλους της οικογένειας, δεν μπορούσε να εισέλθει στη Ρουμανία. Ελήφθη, κατά συνέπεια, η απόφαση να μην επιτραπεί η επιβίβασή του στο αεροσκάφος, μεταξύ άλλων, διότι η μεταφορά του θα ήταν παράνομη και θα συνεπαγόταν ποινικές και διοικητικές κυρώσεις σε βάρος της Blue Air.
Τα προδικαστικά ερωτήματα που υπέβαλε το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας στο Δικαστήριο αφορούν το ζήτημα αν η απόφαση 565/2014/ΕΕ, για την εισαγωγή απλουστευμένου καθεστώτος για τον έλεγχο των προσώπων στα εξωτερικά σύνορα, βασιζόμενου στη μονομερή αναγνώριση από τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο και τη Ρουμανία[1] ορισμένων εγγράφων ως ισοδύναμων με τις εθνικές τους θεωρήσεις, έχει άμεση εφαρμογή, καθώς και αν υπάρχει δικαίωμα αποζημίωσης σύμφωνα με τον κανονισμό 261/2004, για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς.
Με τις σημερινές του προτάσεις ο Γενικός Εισαγγελέας G. Pitruzzella προτείνει στο Δικαστήριο να απαντήσει ότι:
Κράτος μέλος που είναι αποδέκτης της απόφασης 565/2014 και δεν έχει προβλέψει εξαιρέσεις, δεν δύναται να αρνηθεί την είσοδο στο έδαφός του σε υπήκοο τρίτης χώρας, ο οποίος διαθέτει ένα από τα έγγραφα που μνημονεύονται στην εν λόγω απόφαση, απλώς και μόνον επειδή αυτός δεν διαθέτει εθνική θεώρηση. Υπό τις ως άνω περιστάσεις, ο υπήκοος του τρίτου κράτους δύναται να επικαλεστεί ενώπιον δικαστηρίου την απόφαση 565/2014 προκειμένου να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της απόφασης άρνησης εισόδου στο έδαφος κράτους μέλους.
Αερομεταφορέας που αρνείται την επιβίβαση επιβάτη προβάλλοντας την άρνηση εισόδου που αντιτάχθηκε από τις αρχές του κράτους μέλους προορισμού της πτήσης, λόγω έλλειψης εθνικής θεώρησης, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί προέκταση του εν λόγω κράτους μέλους. Ως εκ τούτου, ο ως άνω επιβάτης δεν μπορεί να επικαλεστεί έναντι του αερομεταφορέα αυτού τις υποχρεώσεις που έχουν τα κράτη μέλη δυνάμει της απόφασης 565/2014. Ωστόσο, η αεροπορική εταιρία δεν απαλλάσσεται από τις συνέπειες οι οποίες απορρέουν βάσει της σύμβασης από τη μη παροχή της υπηρεσίας μεταφοράς.
Όσον αφορά περιπτώσεις στις οποίες ο επιβάτης δεν επιβιβάστηκε στην πτήση λόγω σφάλματος του προσωπικού της αεροπορικής εταιρίας στον αερολιμένα αναχώρησης κατά τον έλεγχο των ταξιδιωτικών εγγράφων αυτές εμπίπτουν στην έννοια «άρνησης επιβίβασης» κατά τον κανονισμό 261/2004, εκτός αν το σφάλμα δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθεί.
Τέλος, ρήτρα περιορισμού ή αποκλεισμού της ευθύνης του αερομεταφορέα, που περιλαμβάνεται στους γενικούς όρους μεταφορών που ο ίδιος εφαρμόζει και δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπό του, σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης για λόγους σχετικούς με την επάρκεια των ταξιδιωτικών εγγράφων του επιβάτη, αντιβαίνει στον κανονισμό 261/2004, στο μέτρο που η εφαρμογή της ρήτρας αυτής έχει ως αποτέλεσμα να στερούνται οι επιβάτες το δικαίωμα χρηματικής αποζημίωσης.
Γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν η Γερμανία, η Ολλανδία, η Κύπρος και η Επιτροπή.
Δελτίο Τύπου ΔΕΕ /Curia
[1] Κράτη μέλη που δεν ανήκουν στον χώρο Σένγκεν.
